Opsommingstekens zijn er in verschillende soorten en maten. Opsommingen zien we vaak terug in bijvoorbeeld emails waarin voorwaarden opgesteld worden. Raak jij ook altijd in de war wanneer je het beste een komma, dubbele punt of puntkomma moet gebruiken? Delete de twijfels over opsommingstekens!
Een opsomming maken in één zin
Dubbele punt
Wanneer je een dubbele punt gebruikt in een zin volgt er een opsomming, uitleg of een citaat. Het eerste woord na de opsomming begint niet met een hoofdletter, tenzij er sprake is van een hoofdletterwoord, zoals een (voor)naam of bij een citaat.
Mijn ochtend bestaat uit een heel ritueel: opstaan, koffie zetten, douchen, ontbijten en naar werk. Om op tijd op werk te arriveren zijn dit mijn opties: ik sta een halfuur eerder op of ik moet elke ochtend haasten. Omdat ik geregeld te laat kom op werk heeft mijn manager gezegd: "Dit is de laatste keer, anders volgen er consequenties."
(Punt)komma
Voor een opsomming wordt ook vaak een puntkomma gebruikt. Achter het laatste onderdeel komt dan een punt. In plaats van een puntkomma kan je ook een komma gebruiken voor een opsomming. Maar om meer helderheid in je tekst te scheppen is een puntkomma duidelijker. Bijvoorbeeld wanneer delen van de opsomming al een komma bevatten.
Vergeet niet de volgende spullen mee te nemen voor de skitrip: toiletspullen; een warme tui, want het kan koud zijn; en een skioutfit.
Zorg voor structuur en regelmaat met opsommingstekens
Vind jij het fijn om een hele lap tekst te lezen met zeven opsommingen? Waarschijnlijk ben je al afgeleid, voordat je aan de vierde opsomming begint. Om een tekst leesbaar én leuk te houden kun je gebruik makken van bullet, oftewel een 'kogel'.
- Een opsomming kan een rondje zijn in de vorm van een kogel, dit heet een bullet.
- Je kan ook een cijfermatige opsomming maken.
Daarnaast kan je ook de letters van het alfabet gebruiken als opsomming om structuur en regelmaat te creëren in je tekst.
Puntsgewijze opsommingstekens
Een opsomming die bestaat uit een hele zin
Voordat je begint aan de opsomming, zorg je ervoor dat de zin die de opsomming inleidt, eindigt met een dubbele punt (:). Wanneer de opsomming bestaat uit hele zinnen – dus geen zinsdelen of woorden – eindig je de zin met een punt, uitroepteken of vraagteken. De eerste letter van de zin heeft een hoofdletter.
Voorbeeld:
Telefonisch hebben we de volgende voorwaarden besproken:
- Het aantal werkuren betreft 40 uur per week.
- Een werkdag begint om 8:30 uur en eindigt om 17:30 uur.
- Er is elke dag een gezamenlijke lunch van 12:00 tot 13:00 uur.
Een opsomming die bestaat uit woordgroepen of zinsdelen
Wanneer je een opsomming maakt, waarbij je de zin in stukjes hakt, eindigt de zin niet met een punt, vraagteken of komma, maar met een puntkomma. De eerste letter van de eerste zin begint met een hoofdletter en eindigt met een puntkomma. De andere opsommingen beginnen met kleine letters. Alleen de laatste zin eindigt met een punt, voorgaande zinnen eindigen allemaal met een puntkomma.
Voorbeeld:
Voorafgaand aan de persoonsborrel is het belangrijk de volgende punten te achterhalen:
- Hoeveel medewerkers zich hebben aangemeld voor de borrel;
- de hoeveelheid alcoholvrij bier en moet worden ingeslagen;
- hoeveel vegetarische borrelhappen er moeten worden besteld.
Een opsomming zonder uiteinde
Wanneer er sprake is van een opsomming van slechts één woord of een kleine zin, kun je ervoor kiezen het leesteken helemaal weg te laten.
Voorbeeld:
De volgende borrelhapjes moeten worden besteld bij de cateraar:
- Bitterballen
- Kaasstengels (v)
- Loempia's (v)
- Frikandellen
- Osseworst
- Blokjes oude kaas
What to do bij een 'gemengde' opsomming?
Soms moet je een opsomming maken van zowel hele zinnen als losse woorden. Probeer allereerst te kijken of je structuur aan kunt brengen in de opsomming door er allemaal zinnen van te maken óf alleen losse woorden. Wanneer dit impossible is, kijk je welke opsomming er het 'mooiste' uitziet.
Voorbeeld:
De volgende punten worden besproken bij de meeting:
- De openstaande vacature voor facility manager;
- de verhuizing naar de tweede verdieping;
- door de nieuwjaarsborrel zoeken we nog vrijwilligers om de kantine aan te kleden.
De laatste opsomming past grammaticaal niet bij de beginzin. Om wat structuur aan te brengen, kun je deze aanpassen in:
- aankleding van de kantine voor de nieuwjaarsborrel.
Meer tips en handigheidjes?
7 x multitasken onder werktijd
Zo word je een pro in plannen in 2020
Met deze tool maak je een einde aan spellingsfouten in je tekst
